به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه، حجت الاسلام مسلم منفرد، محقق و پژوهشگر حوزه علمیه قم در یکی دیگر از برنامه های تلویزیون اینترنتی پاسخ وابسته به مرکز مطالعات و پاسخ گویی به شبهات حوزه های علمیه، به بازتعریف جایگاه مادری از منظر دین مبین اسلام پرداخت و گفت: ما اگر همه آیات و روایات اسلام را به صورت منظومه ای کنار هم گذاشته و همه را در کنار یکدیگر، نه به صورت متفرقه ببینیم، از منظر اسلام زن می تواند در سه ساحت می تواند به نقش آفرینی بپردازد. این سه ساحت شامل حیطه فردی، نقش زن در خانواده و همچنین در اجتماع می باشد.
وی ادامه داد: در نگاه فردی از نظر اسلام هیچ گونه تفاوتی بین زن و مرد وجود ندارد. از منظر اسلامی هم زن و هم مرد استعداد رسیدن به کمالات انسانی را به یک اندازه دارند. البته باید دانست که اسلام به زن نگاه زنانه داشته و مرد را هم بر اساس ویژگی های خاص او می نگرد. پس در نتیجه تفاوت های ذاتی بین زن و مرد، اسلام وظایف و تکالیف متفاوتی برای هرکدام از آن ها را در نظر گرفته است.
دو وظیفه مهم زن از نگاه اسلام و در حیطه خانواده
معاون راهبردی جبهه مردمی جمعیت کشور با اشاره به اینکه اسلام در حیطه خانواده دو وظیفه مهم و محوری را در نظر گرفته است، اظهار کرد: یکی از این وظایف همسرداری بوده و دیگری مادری و تربیت فرزندان می باشد.
وی افزود: اسلام به طور کامل قائل به این است که زن هم می تواند در عرصه اجتماعی ایفای نقش داشته باشد و نه تنها نقش آفرینی اجتماعی را برای زن نفی نمی کند، بلکه مجموع آموزه های اسلام به ما نشان می دهد که برای زن نقش مهمی را در حیطه اجتماعی قائل است. بنا بر فرمایش مقام معظم رهبری از نظر اسلام زن در حاشیه تاریخ و اجتماع نیست، بلکه در متن اجتماع و تاریخ است که نقش آفرینی می کند.
"خانه داری به معنای خانه نشینی نیست"
حجت الاسلام منفرد در پاسخ به این شبهه که اسلام قائل به خانه نشینی زنان است، خاطرنشان کرد: در دیداری که اخیراً مقام معظم رهبری با بانوان داشتند، ایشان تعبیری را به کار بردند و گفتند که خانه داری به معنای خانه نشینی نیست. اینکه زن در حوزه خانواده خانه داری کرده و به تربیت فرزندان خود بپردازد، از نظر اسلامی امری است که در مقابل نقش آفرینی اجتماعی زن قرار نمی گیرد، بلکه در کنار آن می باشد.
وی گفت: نکته مهمی که باید مورد توجه قرار گیرد این است که اگر بین نقش آفرینی اجتماعی زن با نقش مادرانه او تقابل ایجاد شود، اولویت با نقش مادری است. ولی می شود به گونه ای عمل کرد که زنان ما هم به وظیفه همسرداری، هم به تربیت فرزند و هم به نقش آفرینی اجتماعی خود برسند.
باید مراقب باشیم در دام الگوی زن شرقی و غربی نیفتیم
عضو شورای راهبردی مجمع ملی فعالان جمعیت با تأکید بر اینکه باید مراقب بود در دام الگوی زن شرقی و زن غربی نیفتیم، یادآور شد: در بحث هویت زن علاوه بر الگوی اسلامی، دو الگوی دیگر نیز داریم که شامل الگوی زن شرقی و زن غربی است. باید مراقب باشیم در جاهایی که مرز این سه الگو به هم نزدیک می شود در دام دو الگوی شرقی و غربی نیفتیم.
وی تصریح کرد: الگوی زن غربی، در حیطه فردی زن را موجودی درجه دو محسوب کرده و مرد را انسان تر می پندارد. این امر در قوانین جوامع غربی بویژه در ده های گذشته محسوس است. مثلاً تا اوایل قرن گذشته زنان غربی اجازه تحصیل نداشته و یا اگر اجازه تحصیل داشتند، مدرک تحصیلی آن ها در اختیارشان قرار نمی گرفت. مثال دیگر این است که زنان غربی اجازه خرید و فروش نداشتند و حتی اگر زن اموالی را صاحب بود، به محض ازدواج همه این اموال به مالکیت همسر او منتقل می شد. پس زن در نگاه غربی موجود درجه دو بوده است.
زن، با افسارگسیختگی به وجود آمده در پی وقوع انقلاب جنسی، به کالای شهوت رانی تبدیل شد
حجت الاسلام منفرد با تأکید بر اینکه زن غربی در حیطه خانواده با افسار گسیختگی اتفاق افتاده طی انقلاب جنسی به کالای شهوت رانی برای مردان تبدیل شد، بیان داشت: این چنین بود که زن از جایگاه نقش آفرینی در حوزه خانواده اش بیرون کشیده شد.
وی گفت: در حیطه اجتماعی هم اگر زن غربی به کار و اشتغال می پردازد، در واقع به نیروی کار ارزان قیمتی برای سرمایه داران تبدیل شده است. جوامع صنعتی با به وقوع پیوستن نتایج فروپاشی نظام خانواده و از دست دادن نیروی کار جوان، مجاب شدند زنان را به محیط اشتغال در جهت منافع سرمایه داری بکشانند.
الگوی زن شرقی چیزی غیر از الگوی زن اسلامی است
معاون راهبردی جبهه مردمی جمعیت کشور در ادامه این برنامه افزود: الگوی زن شرقی که معمولاً در برخی از جوامع اسلامی با الگوی زن اسلامی اشتباه گرفته می شود، نقش زن را عمدتاً در حیطه فردی یا خانوادگی می بیند و اگر جایی دیده شود از نقش آفرینی اجتماعی صحبت می کند، جاهایی است که به صورت اضطراری به زن در عرصه اجتماع نیاز پیدا می نمایند. در الگوی زن شرقی و زندگی پادشاهان شرقی، دیده می شود که جایگاه زن در حرم سرا و محصور در حیات فردی و خانوادگی است.
وی ضمن بیان برخی از مواجهه های اسلام با زنان در صدر اسلام ادامه داد: در صدر اسلام و زمانی که زنان را زنده به گور می کردند، پیامبر اسلام وقتی می خواست از مردم بیعت بگیرد، هم از مردان و هم زنان در این اقدام اجتماعی سیاسی مشارکت طلبید. پس اسلام اصلاً این گونه نیست که زن را فقط در حیطه فردی و خانوادگی می بیند.
زن مسلمان هم می تواند همسر و مادر باشد و هم در عرصه اجتماعی ایفای نقش نماید
حجت الاسلام منفرد در پاسخ به اینکه از نظر اسلام آیا زن هم می تواند همسر و مادر باشد و در عین حال در عرصه اجتماعی و تحصیل علم و دارا بودن اشتغال فعالیت داشته باشد یا خیر، اظهار کرد: از منظر اسلام تحصیل علم فقط مختص مردان نبوده و در طول تاریخ اسلام، وجود محدثین و فقهای زن بسیاری را هم شاهد بوده ایم. اما باید دانست تحصیل و اشتغال زن از نگاه اسلام نباید مانع از ایفای نقش او به عنوان همسر و مادر باشد. زن بر اساس نگاه اسلامی نباید بخاطر ازدواج یا فرزنددار شدن، از تحصیل علم یا برخی اشتغالات منع گردد. باید به این نکته نیز توجه کرد که نقش آفرینی اجتماعی زن لزوماً به معنای اشتغال و فعالیت اقتصادی نیست و نباید این نقش آفرینی را در کار و درآمدزایی زنان خلاصه کرد. به عبارتی زن مسلمان می تواند نقش آفرینی اجتماعی کند، بدون اینکه در جای خاصی مشغول به کار بوده و یا مدرک تحصیلی خاصی داشته باشد.
نقش آفرینی اجتماعی زنان محصور در تحصیل و اشتغال نیست
وی با انتقاد از رویکرد حاکم بر جامعه امروز ایران مبنی بر الزام زنان به تحصیلات عالی و اشتغال آن ها، خاطرنشان کرد: نقش آفرینی اجتماعی زنان محصور در این موضوعات نیست و در سال های اخیر آمارهای بالای طلاق به ما می فهماند که نباید از جایگاه مادری و همسری زنان غافل شویم. باید الگوی اشتغال زنان ما به صورتی طراحی گردد که بتوانند علاوه بر کار وظیفه مادری و همسری خود را هم به خوبی انجام دهند. انجام کارهای فریلنسری یکی از این برنامه هاست که در کشورهای مختلفی مورد توجه قرار گرفته و می تواند حضور زن در اجتماع و خانواده را به صورت همزمان اجرایی کند.
این پژوهشگر حوزوی افزود: اگر بخواهیم الگوهای زن مسلمان را نگاه کنیم، شخصیت هایی همچون حضرت خدیجه(س) و حضرت زهرا(س) و زینب کبری(س)، در عرصه های اجتماعی نقش آفرینی کرده و در عین حال خانواده های خود را هم به خوبی اداره نموده اند.
وی گفت: اینکه این روزها برخی از رسانه های برون مرزی تقدس واژه مادر را به چالش می کشند، در حالی است که ارزش های اخلاقی و انسانی سراسر دنیا جایگاه والایی برای مادر قائل است. در دین مبین اسلام نیز بهشت زیر پای مادر ترسیم شده و جایگاه مادر، جایگاه و منزلت بسیار ارزشمند و مقدسی است. همه ما هم تجربه این را داریم که با توجه به آن نگاه مهربانانه و سرشار از محبتی که مادر دارد، واقعاً شایسته و قابل فهم باشد اینکه اسلام چنین جایگاه رفیعی را برای مادران در نظر گیرد.
زن در فرهنگ غربی موجودی درجه دو محسوب می شود
حجت الاسلام منفرد روش های پرداختن به تفاوت های جایگاه اجتماعی زن در اندیشه اسلامی و غربی را برشمرد و تصریح کرد: برایند فرهنگ غربی از گذشته تا امروز این بوده است که زن موجود درجه دو می باشد. در الگوی زن غربی تا همین قرن گذشته نمی توانست درآمدی برای خودش داشته باشد. اگر امروز زن در جامعه غربی می تواند درآمد مالی داشته باشد حاصل سیاست های سرمایه داری و بهره گیری از زنان به عنوان نیروی کار ارزان است و متأسفانه در اشتغالاتی به کار گرفته شده اند که بعضاً با ذات زنانگی آن ها همخوانی و تناسب ندارد.
وی ادامه داد: در نگاه اسلامی ما انکار کننده نقش و جایگاه اجتماعی نیستیم و اگر کسی چنین انکاری را ابراز می نماید و می گوید که زن فقط باید در خانه محصور بوده و به خانه داری بپردازد، در واقع در نگاه و تفکر مربوط به الگوی زن شرقی گرفتار شده است. الگوی زن مسلمان هم در عرصه فردی و هم خانواده و اجتماع به نقش آفرینی می پردازد.
تقابل های ایجاد شده بین مادری و سایر نقش آفرینی های زن
عضو شورای راهبردی مجمع ملی فعالان جمعیت گفت: متأسفانه چهار نوع تقابل و دوگانگی بین مادری و سایر نقش آفرینی های زن ایجاد شده است. یکی از آن ها تقابل بین مادری و تحصیل زنان بوده و این در حالی است که با طراحی برنامه ها، سیاست ها و قوانین درست می توانیم شاهد حضور مادران موفق در عرصه های علمی و تحصیلی هم بود.
مادری، اکسیر جوانی است
حجت الاسلام منفرد در پایان با تأکید بر اینکه مادر بودن هیچ منافاتی با سلامت جسمانی و روانی زنان ندارد، اظهار کرد: در رسانه های مختلف به زنان تلقین شده است که اگر مادر شوید، سلامت جسمانی و روانی شما دچار مشکل خواهد شد و دیگر روی آرامش را نخواهید دید؛ و این در حالی است که آمارهای رسمی می گویند خانواده های دارای چند فرزند، از نشاط و سلامت روانی بیشتری نسبت به خانواده های هسته ای و کم جمعیت برخوردارند. از جهت جسمانی نیز تحقیقات نشان داده است شیوع سرطان های زنانه در بین کسانی که سابقه بارداری و شیردهی بیشتری داشته اند کمتر می باشد و پزشکان می گویند مادری اکسیر جوانی است.
